Η διαδρομή είναι μέτριας δυσκολίας, χωματόδρομοι χωρίς μεγάλες ανηφόρες και ασφαλής από αδέσποτους σκύλους μετά την αξιοποίηση του χώρου από τον Δήμο Καλαμαριάς (οι παλιοί θα θυμούνται πως στου Κόδρα υπήρχαν στο παρελθόν δεκάδες επικίνδυνα αδέσποτα κατοικίδια).
Δεν χρειάζεται ειδικός εξοπλισμός. Αθλητικές φόρμες, αθλητικά παπούτσια, ρολόι με χρονόμετρο (κίνητρο για καλύτερο ρυθμό βάδισης), μπουκαλάκι με νερό κι ό,τι άλλο πιστεύετε πως θα σας βοηθήσει.
Η βασική περιμετρική διαδρομή έχει απόσταση 2 χιλιόμετρα (χρόνος κάτω 20 λεπτά για τους μυημένους στο δυναμικό βάδισμα). Για όσους διαθέτετε χρόνο και αντοχή μπορείτε να επαναλαμβάνετε 2 ή 3 φορές τη διαδρομή αυτή.
Η διαδρομή, που έχει μετρηθεί η απόστασή της, ξεκινάει από τη συμβολή των οδών Ν. Πλαστήρα - Π. Λεβαντή, μετά την οικοδομή Μεντεκίδη (πολυκατοικία - συγκρότημα μετά την οδό Χηλής) συνεχίζει στους χωματόδρομους του πρώην στρατοπέδου και μετά από τρεις περιμετρικές επαναλήψεις εντός στρατοπέδου, επιστροφή στην Ν. Πλαστήρα και κατάληξη στην Π. Λεβαντή. Το συνολικό μήκος της διαδρομής αυτής είναι 9.230 μέτρα περίπου.
Με ρυθμό βάδισης περίπου τα 22-23 βήματα στα 10 δευτερόλεπτα (22-23βμτ/10") ο συνολικός χρόνος της διαδρομής είναι περίπου 1 ώρα και 23 λεπτά.
Χρήσιμες σημειώσεις:
Αν τις προηγούμενες μέρες υπήρξε έντονη βροχόπτωση, οι δρόμοι της διαδρομής του στρατοπέδου θα είναι λασπώδεις και δύσβατοι.
Ιστορική εξέλιξη του στρατοπέδου Κόδρα
Παρατίθεται αυτούσια η σχετική ενότητα από τη Διπλωματική Εργασία της Μαριάννας Καρακώστα "Ανάπλαση και επανένταξη του πρώην στρατοπέδου Κόδρα στα όρια του αστικού ιστού του Δήμου Καλαμαριάς." (ΑΠΘ - Φεβρουάριος 2010)
Στην παρακάτω ενότητα παρουσιάζεται η ιστορική εξέλιξη του πρώην στρατοπέδου Κόδρα. Περιγράφονται με χρονολογική σειρά οι διαδοχικές φάσεις του στρατοπέδου και αναλύεται για κάθε μια από αυτές το ιδιοκτησιακό καθεστώς και οι σταδιακές αλλαγές και προσθήκες αθλητικών και εκπαιδευτικών λειτουργιών. Οι σταδιακές αλλαγές και προσθήκες χρήσεων περιγράφονται στο χάρτη ιστορική εξέλιξης.
Ο χώρος του πρώην στρατοπέδου Κόδρα βρίσκεται στην άκρη της περιοχής που είναι γνωστή ως Καραμπουρνάκι στην Καλαμαριά και έχει έκταση 350 στρέμματα.
Πρόκειται για έναν από τους λίγους εναπομείναντες ελεύθερους χώρους με ανάλογη έκταση, εντός του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης. Το μέγεθός της έκτασης του, η ιδιαίτερα προνομιακή του θέση, το φυσικό κάλλος, η σχέση με τη θάλασσα και το κέντρο της πόλης, με το οποίο υπάρχει οπτική επαφή, το αρχαιολογικό ενδιαφέρον καθώς και η σχέση με μία αναπτυσσόμενη και αναβαθμισμένη περιοχή κατοικίας, καθιστούν τον χώρο ιδιαίτερης σημασίας.
Η περιοχή του στρατοπέδου μαζί με ορισμένες άλλες περιοχές της Θεσσαλονίκης,
όπως ο Κεδρινός Λόφος (Σέιχ‐Σου), η περιοχή Δενδροποτάμου (στρατόπεδο Παπακυριαζή) και η παραλιακή ζώνη μετά το συνοικισμό του Φοίνικα, εντάσσεται σε ένα σύστημα μεγάλων υπερτοπικών πόλων αναψυχής αθλητισμού και πολιτιστικών λειτουργιών, που το Ρυθμιστικό Σχέδιο του Π.Σ.Θ. φιλοδοξεί να δημιουργήσει για την εξυπηρέτηση και αναβάθμιση ολόκληρης της πόλης. Ιδιαίτερα ο χώρος του στρατοπέδου Κόδρα αποτελεί έναν από τους σπουδαιότερους ελεύθερους χώρους του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης από πλευράς μεγέθους, θέσης και φυσικής ομορφιάς.
Η πλεονεκτική στρατηγική θέση της περιοχής καθόρισε και τη χρήση της ως στρατοπέδου. Οι Τούρκοι πρώτοι έκτισαν στρατώνα και οχυρό τείχος. Την περίοδο 1915‐1918 κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου πολέμου, στο προϋπάρχον στρατόπεδο εγκαταστάθηκαν οι συμμαχικές δυνάμεις. Επίσης σημαντικό είναι το γεγονός ότι από το 1915 είχε συνταχθεί ένα διάγραμμα αποτύπωσης του χώρου από τη Γ’ Διεύθυνση Μηχανικού, το οποίο εμφανίζει το στρατόπεδο και τα όρια των ιδιοκτησιών με τα ονοματεπώνυμα των ιδιοκτητών. Την περίοδο αυτή στην περιοχή είχαν εγκατασταθεί μονάδες του ιππικού, στις οποίες ανήκουν τα κτίσματα των στάβλων, μια αντιαεροπορική πυροβολαρχία, για τις εγκαταστάσεις τις οποίας πραγματοποιήθηκαν επιχώσεις που αλλοίωσαν το ύψος της περιοχής. (Λεφάκη‐Ζωίδη, Ζωίδης, Lehmann, Μανωλίδης, Ξενοδοχίου, & Ουδατζή, 1996) (Γκανίδης, 2005)
Με την πάροδο των ετών, οι στρατώνες σταδιακά μετατράπηκαν σε χώρους περίθαλψης, προστέθηκαν σκηνές και παραπήγματα, χαράχτηκαν δρόμοι, δημιουργήθηκαν κήποι και κατασκευάστηκαν αγωγοί και κανάλια. Με τις τελευταίες αυτές εργασίες αποκαλύφθηκαν οι πρώτοι τάφοι του αρχαίου οικισμού. Οι γάλλοι ιατροί Forestier και Caille προστάτευαν από σίγουρη εξαφάνιση τα ευρήματα που σήμερα βρίσκονται στο Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι και στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Η διοίκηση του τότε νοσοκομείου συνεργάστηκε με τη γαλλική αρχαιολογική υπηρεσία και ο ζωγράφος J. Lambert αποτύπωσε τα σημαντικότερα ευρεθέντα αγγεία.(Λεφάκη‐Ζωίδη, Ζωίδης, Lehmann, Μανωλίδης, Ξενοδοχίου, & Ουδατζή, 1996).
Πιο πρόσφατα, και κυρίως την περίοδο 1950‐1960 έγιναν σημαντικές παρεμβάσεις που αλλοίωσαν τουλάχιστον περιμετρικά την περιοχή. Μέρος του νότιου τμήματος του στρατοπέδου προς την οδό Παπάγου ρυμοτομήθηκε και μεταβιβάστηκε στον ΑΟΟΑ (Αυτόνομος Οικοδομικός Οργανισμός Αξιωματικών) για την κατασκευή του οικισμού των αξιωματικών. Την ίδια περίοδο παραχωρήθηκε τμήμα του στρατοπέδου, στο νότιο τμήμα προς το παραλιακό μέτωπο στην είσοδο της Ν. Κρήνης, στον σύνδεσμο Αξιωματικών Χαραυγή. Στο τμήμα αυτό, που ίσως αποτελεί την πιο προνομιακή θέση του πρώην στρατοπέδου, ανεγέρθη ο όγκος της πολυκατοικίας, γνωστή ως πολυκατοικία Μεντεκίδη, από το όνομα του εργολάβου που την κατασκεύασε με αντιπαροχή. Παράλληλα, το 1954, η διάνοιξη της παραλιακής οδού κατέστρεψε την ενότητα του στρατοπέδου με την θάλασσα. Το 1955 στο ακρωτήριο, κτίστηκε το σημερινό Κυβερνείο ως κατοικία του τέως Βασιλιά, χωρίς να ελεγχθεί η ύπαρξη αρχαιολογικών ευρημάτων. Το έργο που ενίσχυσε περισσότερο την ιδιαιτερότητα της περιοχής, ανέλαβε ο Αρχιτέκτονας Ι. Χριστόπουλος.
Ωστόσο, οι μεγάλες κατατμήσεις και παρεμβάσεις στον χώρο οφείλονται κυρίως στον Δήμο Καλαμαριάς, ο οποίος χρησιμοποίησε διαχρονικά τον χώρο σαν απόθεμα γης για την κάλυψη των διαφόρων αναγκών του δήμου, σύμφωνα με την κάθε συγκυρία. Ένα μέρος της έκτασης παραχωρήθηκε στον Αθλητικός Σύλλογος (Α.Σ.) Απόλλων Καλαμαριάς για την ανέγερση γηπέδου. Σταδιακά σε τρεις διαφορετικές θέσεις χωρίς καμιά λογική χωροθέτησης ανεγέρθηκαν χώροι εκπαίδευσης, το 2ο λύκειο ‐ γυμνάσιο δίπλα στον αιγιαλό και δυο δημοτικά σχολεία επί της οδού Παπάγου δίπλα στο γήπεδο Απόλλων.
Οι σταδιακές προσθήκες χρήσεων στην έκταση του στρατοπέδου συρρίκνωσαν σημαντικά την αρχική έκταση. Οι υποδομές και οι χρήσεις που έχουν χωροθετηθεί μέχρι τώρα, χωρίς σχεδιασμό, συμβάλουν στον κατακερματισμό του χώρου και δυσχεραίνουν τον ανασχεδιασμό της έκτασης. Εκτός από τις προαναφερθείσες χρήσεις και μετά την αποχώρηση του Στρατού το 1994, παραμένει ενεργό το βορειοανατολικό τμήμα του στρατοπέδου προς την οδό Σοφούλη, για τις ανάγκες του κλιμακίου του ΝΑΤΟ, το οποίο λειτουργεί μέχρι και σήμερα. (Λεφάκη‐Ζωίδη, Ζωίδης, Lehmann, Μανωλίδης, Ξενοδοχίου, & Ουδατζή, 1996) (Σαρηγιάννης & Δέννη, 2006)
Το 1996 και ενόψει της σταδιακής αποδέσμευσης του στρατοπέδου και της διαφαινόμενης απόδοσης του στο Δήμο Καλαμαριάς, το Δημοτικό Συμβούλιο με την υπ. αριθμ. 617/94 απόφασή του, προκήρυξε πανελλήνιο αρχιτεκτονικό διαγωνισμό.
Κατετέθησαν είκοσι συμμετοχές. Απονεμήθηκαν πέντε βραβεία, και εξαγοράσθηκαν τέσσερις μελέτες. Το πρώτο βραβείο απονεμήθηκε στην πρόταση των μελετητών της ομάδας Αρχιτεκτόνων που αποτελούσαν οι εξής: Γιώργος Ζωϊδης, Στυλιανή Λεφάκη‐Ζωίδη και Κυριακή Ουδατζή με συνεργάτες τους Δημήτρη Παπανίκος και Ροδόπη Τσουμπανά.
Παράλληλα, η ΙΣΤ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων, ξεκίνησε δοκιμαστικές τομές σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και χρηματοδότηση του Δήμου Καλαμαριάς. Οι ανασκαφικές εργασίες συνεχίστηκαν και το 1995 με χρηματοδότηση του Οργανισμού Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης «Θεσσαλονίκη 1997», που έφεραν στο φως έναν επιπλέον ορίζοντα κατοίκησης της πρώιμης εποχής του σιδήρου και των αρχαϊκών χρόνων. (Σαρηγιάννης & Δέννη, 2006)
Από την όλη ανασκαφική έρευνα προέκυψαν ενδείξεις για κατοίκηση από την ύστερη εποχή του χαλκού, λίγες αλλά σαφείς για να στηρίξουν την επικοινωνία με τον μυκηναϊκό κόσμο. Οι αρχαϊκοί χρόνοι και ο 5ος αιώνας π.Χ. είναι εποχή ακμής για τον αρχαίο οικισμό στο Καραμπουρνάκι, το λιμάνι του οποίου διατηρούσε εμπορικές σχέσεις και με την υπόλοιπη Ελλάδα. Ενδείξεις για κατοίκηση στους ελληνιστικούς χρόνους δεν υπάρχουν, ενώ στα ρωμαϊκά χρόνια φαίνεται να κατοικήθηκε ξανά.
Ο οικισμός στο Καραμπουρνάκι με το αρχαϊκό λιμάνι υποστηρίζεται ότι μπορεί να ταυτίζεται με την αρχαία Θέρμη ή με το λιμάνι της, την Αλία Θέρμη, αφού υπήρξε ασφαλώς ένα λιμάνι εν ευημερία την αρχαϊκή και κλασσική εποχή, που ανήκε σε έναν οικισμό με φυσική οχυρή θέση, σε μια περιοχή που βρίσκεται κοντά σε θερμές πηγές και οπωσδήποτε κοντά στην τότε χώρα της Θέρμης. (Λεφάκη‐Ζωίδη, Ζωίδης, Lehmann, Μανωλίδης, Ξενοδοχίου, & Ουδατζή, 1996) (Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, 1986)
Μετά από τον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, εκπονήθηκε ένας μεγάλος αριθμός μελετών με χρηματοδότηση του Δήμου και του ΟΠΠΕ «Θεσσαλονίκη 1997». Επομένως πραγματοποιήθηκαν προκαταρκτική, προμελέτη, οριστική μελέτη και μελέτη εφαρμογής για τη χωροθέτηση χρήσεων γης στο πρώην στρατόπεδο Κόδρα. Παράλληλα συντάχθηκαν προκαταρκτική μελέτη για τη στέγαση του Ιδρύματος του Απόδημου Ελληνισμού σε δύο παλαιά κτίσματα, μελέτη Εθνικής Χαρτοθήκης, δημιουργία ανοικτού θεάτρου, μουσείο προϊστορικών αρχαιοτήτων, αξιοποίηση ανάπλαση παραλιακής περιοχής (από προέκταση οδού Αργοναυτών έως Ν.Ο.Θ.), αξιοποίηση ανάπλαση παραλιακής περιοχής ‐πλαζ Αρετσούς ανοικτό κολυμβητήριο, αξιοποίηση ανάπλαση παραλιακής περιοχής ‐ πεζόδρομος, ποδηλατόδρομος και μελέτη ανοικτού κολυμβητηρίου.
Με βάση τη μελέτη «χωροθέτησης χρήσεων γης», στα πλαίσια του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, ο Δήμος προχώρησε στην αναθεώρηση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου, η οποία εγκρίθηκε με την 12122/2761/13.5.1999 απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ.
Επομένως, για το χώρο του στρατοπέδου προβλέπεται χαρακτηρισμός «ελεύθερου χώρου‐αστικού πρασίνου» στο μεγαλύτερο τμήμα και χαρακτηρισμοί «πολιτισμού αθλητισμού και ψυχαγωγίας» σε τμήμα αυτού. Ειδικότερα διευκρινίζεται ότι πρέπει να γίνει: «Καθορισμός χώρων πρασίνου, αθλητισμού, πολιτισμού και ψυχαγωγίας στην περιοχή του στρατοπέδου Κόδρα μετά από ειδική μελέτη». Το 1999 μεμονωμένοι πολίτες και σύλλογοι της περιοχής, προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας και ζήτησαν την ακύρωση της απόφασης έγκρισης της αναθεώρησης του ΓΠΣ, ως προς το σημείο που αφορούσε την περιοχή του στρατοπέδου. Το ΣΤΕ με την 288/2003 απόφαση έκανε δεκτή την αίτηση και ακύρωσε την αναθεώρηση του ΓΠΣ. Η απόφαση αυτή είχε ως αποτέλεσμα να αναστείλει κάθε δραστηριότητα του δήμου μέσα στο στρατόπεδο.
Εν τω μεταξύ με το πρόγραμμα «ΕΛΛΑΔΑ 2004» είχε αρχίσει η κατασκευή δύο ολυμπιακών έργων. Ενός ανοικτού κολυμβητηρίου και ενός υπαίθριου χώρου στάθμευσης. Και οι δύο παρεμβάσεις ήταν σύμφωνες και με τον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό και με την αναθεώρηση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου. Με νέα αίτηση προς την Τριμελή Επιτροπή του Συμβουλίου της Επικρατείας οι προσφεύγοντες κάτοικοι ζήτησαν να σταματήσουν όλες οι οικοδομικές εργασίες για την κατασκευή αθλητικών και πολιτιστικών εγκαταστάσεων καθώς και για οποιαδήποτε άλλη κατασκευή που μεταβάλλει τις χρήσεις του κοινοχρήστου αυτού χώρου πρασίνου και συνεπώς είναι παράνομες. Το Συμβούλιο της Επικρατείας με απόφασή του έκανε δεκτή την κατασκευή του κολυμβητηρίου αλλά διατάσσει την αποξήλωση του υπαίθριου χώρου στάθμευσης, ο οποίος θα εξυπηρετούσε τη λειτουργία του κολυμβητηρίου. (Σαρηγιάννης & Δέννη, 2006)
(Λεφάκη‐Ζωίδη, Ζωίδης, Lehmann, Μανωλίδης, Ξενοδοχίου, & Ουδατζή, 1996)
Γενικότερα υπάρχει προβληματισμός σε σχέση με την αξιοποίηση του στρατοπέδου Κόδρα σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του Ρυθμιστικού Σχεδίου του Π.Σ.Θ. Το ιδιοκτησιακό καθεστώς και η κατοχή της έκτασης του στρατοπέδου όπως διαμορφώθηκε μέχρι σήμερα είναι απόρροια των διαφορετικών σταδιακών κατατμήσεων της δημόσιας αυτής της περιουσίας προς όφελος άλλων συλλογικών φορέων δημόσιου ή ιδιωτικού χαρακτήρα. Εντός του στρατοπέδου βρίσκονται 20 ιδιοκτησίες με συνολική έκταση 110 στρέμματα, από τα οποία διεκδικούνται μόνο τα 50 στρέμματα, έπειτα από την εφαρμογή της εισφοράς σε γη, του νόμου 2508/97. Οι τίτλοι ιδιοκτησιών, ως επί το πλείστον, χρονολογούνται επί τουρκοκρατίας, ενώ υπάρχουν και αρκετοί μεταγενέστεροι.
Πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα ότι ο χώρος του στρατοπέδου παραμένει αναξιοποίητος και εγκαταλελειμμένος περίπου 60 χρόνια, λόγω του γεγονότος ότι δεν μπορεί να υπάρξει συμβιβασμός μεταξύ των αρμόδιων φορέων, των ιδιωτών και των κοινωνικών ομάδων ως προς τον χαρακτήρα των επεμβάσεων στο χώρο.
Οι πράσινοι παπαγάλοι του Κόδρα
Στη διαδρομή από την οδό Θεμιστοκλή Σοφούλη προς το Κυβερνείο, οι βαδιστές ακούμε τα σφυρίγματά τους και στρέφουμε το κεφάλι ψηλά... μας παρακολουθούν από τα δέντρα της περιβόλου του Κυβερνείου, τους αρέσει να τσιμπολογούν τα άνθη από τις αμυγδαλιές του Κόδρα! Είναι οι πράσινοι παπαγάλοι που βρήκαν καταφύγιο στην περιοχή μας τις τελευταίες δεκαετίες.
Δείτε στον παρακάτω σύνδεσμο φωτογραφικό ρεπορτάζ του Μάριου Δαδούση στην ιστοσελίδα parallaxi (parallaximag.gr) με τίτλο "Οι πράσινοι παπαγάλοι που ομορφαίνουν το Κόδρα":
Πηγή φωτογραφίας: Μάριος Δαδούσης
Στον παρακάτω σύνδεσμο μπορείτε να δείτε φωτογραφίες από τη διαδρομή βαδίσματος στο πρώην στρατόπεδο Κόδρα στην Καλαμαριά:
Βρείτε μας και στο facebook, στην ομάδα Δυναμικό Βάδισμα:
ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ
Η ιστοσελίδα Βαδιστές Καλαμαριάς είναι ελεύθερης πρόσβασης και δεν έχει σχέση με συλλόγους ή άλλους φορείς.
Η ύλη της έχει συγκεντρωθεί από ανάλογα βιβλία και ιστοσελίδες, με σκοπό να βοηθήσει ανθρώπους που σκέφτονται να ξεκινήσουν το βάδισμα, καθώς και τους βαδιστές που αναζητούν κίνητρα να αυξήσουν τις επιδόσεις τους στο δυναμικό βάδισμα αλλά ΔΕΝ ΕΝΔΕΊΚΝΥΤΑΙ για την αθλητική προπαρασκευή για συμμετοχή σε αγώνες, ούτε για την αποκατάσταση κινητικών κλπ προβλημάτων υγείας, ούτε για την ρύθμιση του σωματικού βάρους των υπέρβαρων, γι’ αυτά τα θέματα απευθυνθείτε στους ειδικούς επαγγελματίες.
Για όσους ενδιαφέρονται να ξεκινήσουν το καθημερινό βάδισμα με σκοπό να το υιοθετήσουν στον τρόπο ζωής τους αλλά πάσχουν από προβλήματα υγείας ή κάνουν λήψη φαρμάκων ή βρίσκονται σε πρόγραμμα διατροφής ή αποθεραπείας, καθώς κι εκείνοι που βρίσκονται σε ηλικία άνω των 50 ετών, καλό είναι αφού διαβάσουν τις πληροφορίες του βιβλίου ή της ιστοσελίδας να απευθύνονται πρώτα στον γιατρό, στον φυσικοθεραπευτή ή στον διαιτολόγο. Σε περίπτωση που προκύπτουν ασυνήθιστα προβλήματα προσαρμογής ή δυσκαμψιών κατά το βάδισμα, να απευθύνονται σε επαγγελματία γυμναστή και φυσικοθεραπευτή.